De Franse echtscheidingsprocedure is eenvoudiger geworden door een hervorming die op 1 januari 2021 van kracht is geworden.
De Franse wet kent 4 verschillende vormen van echtscheiding.
Naar gelang de gekozen grond voor de echtscheiding, moeten de echtgenoten of naar de rechter gaan (conflictueuze echtscheiding), of zich wenden tot een notaris (echtscheiding in onderlinge overeenstemming).
Een snelle blik op elk van deze procedures.
I. CONFLICTUEUZE ECHTSCHEIDING
A. Gronden voor de echtscheiding
Er bestaan drie verschillende vormen van conflictueuze echtscheidingen :
-
Divorce accepté oftewel de overeengekomen echtscheiding
De echtgenoten die het eens zijn over het principe van de echtscheiding maar die het niet eens worden over de gevolgen van de breuk ( bijvoorbeeld over de voogdij van de kinderen of de verdeling van gezamenlijke goederen) kunnen een beroep doen op deze vorm van echtscheiding.
Als de echtgenoten het principe van de echtscheiding aanvaard hebben, kunnen ze daar niet meer op terug komen door alsnog een fout van de echtgenoot in te roepen.
-
Divorce pour altération définitive du lien conjugal, oftewel echtscheiding wegens duurzame verbreking van de huwelijksband
De duurzame verbreking van de huwelijksband is het gevolg van de beëindiging van het gemeenschappelijk leven van de echtgenoten.
Om op basis hiervan om de echtscheiding te verzoeken, moet worden aangetoond dat de echtgenoten sinds minimaal 1 jaar gescheiden leven.
De termijn kan op elke mogelijke manier bewezen worden (getuigenverklaringen, schriftelijke stukken).
-
Divorce pour faute oftewel echtscheiding wegens schuld
Een van de echtgenoten kan de echtscheiding aanvragen wegens schuld als de andere echtgenoot ernstig of herhaaldelijk de huwelijkse plichten geschonden heeft waardoor het gezamenlijke leven onduldbaar wordt.
Fouten die kunnen worden opgevoerd om de echtscheiding te rechtvaardigen zijn onder andere :
- Ontrouw
- Gebrek aan ondersteuning aan de ander (bijvoorbeeld in geval van een ernstig gezondheidsprobleem bij een van de echtgenoten)
- Slechte behandeling
- Verlating van de echtelijke woning
- Weigering bij te dragen aan de lasten van het huwelijk
Het is aan de rechter een oordeel te vellen over de gebreken ingeroepen door de echtgeno(o)t(e) ter ondersteuning van het echtscheidingsverzoek wegens alleen de schuld van de andere huwelijkspartner.
De eisende partij moet de tegen de andere echtgeno(o)ot(e) ingeroepen feiten bewijzen.
Het bewijs daarvoor kan op alle manieren worden aangeleverd.
B. Verloop van de procedure
De procedure is hetzelfde, ongeacht welke grond gekozen is voor de echtscheiding.
In de loop van de procedure kunnen de echtgenoten de grond van de echtscheiding wijzigen in een overeengekomen echtscheiding of een echtscheiding met wederzijdse instemming.
-
Het instellen van de procedure
Als beide partijen worden bijgestaan door een advocaat, kan de procedure gezamenlijk worden ingediend.
Zo niet dan moet degene die het initiatief neemt voor de echtscheiding, via zijn advocaat een dagvaarding laten betekenen aan zijn partner.
Deze heeft dan vervolgens 15 dagen de tijd om een advocaat aan te stellen.
Beide partijen zijn verplicht om een beroep te doen op een advocaat gedurende de procedure.
De akte waarmee de procedure wordt ingediend, bevat naast de eventuele eisen voor de voorlopige maatregelen (die van toepassing zijn tijdens de procedure) alleen maar eisen over de grond van de zaak (bijvoorbeeld, een eis uit hoofde van een bedrag in eens).
De eisen die in deze akte staan kunnen worden aangepast of aangevuld gaande weg de procedure.
-
Oriënterende zitting en de voorlopige maatregelen
Of de echtscheiding nu wordt aangevraagd middels een gezamenlijk verzoek of door een dagvaarding, de akte moet verplicht een datum voor een oriënterende zitting bevatten en de voorlopige maatregelen.
De datum wordt door de rechtbank bepaald op verzoek van de advocaat van een van de echtgenoten.
De partijen verschijnen ter zitting bijgestaan door hun respectievelijke advocaten.
Zij kunnen ook besluiten om niet aanwezig te zijn op de zitting, op voorwaarde dat zij op de zitting door hun advocaat vertegenwoordigd worden.
De rechter legt de voorlopige maatregelen op over de echtgenoten en hun gezamenlijke kinderen die van kracht blijven tot de echtscheiding wordt uitgesproken.
Deze maatregelen betreffen onder andere :
- De toekenning van het genot van de echtelijke woning aan één van de echtgenoten;
- De aanwijzing van de partner die gedurende de echtscheidingsprocedure de aflossing van de gemeenschappelijke schulden op zich neemt ;
- Vaststelling van een alimentatiebedrag aan één van de echtgenoten bedoeld om zijn/haar levenstandaard te kunnen handhaven gedurende de procedure ;
- Vaststelling van de gebruikelijke woonplaats van de kinderen en de voorwaarden van het omgangsrecht (bezoek- en logeerrecht) van de andere ouder ;
- Vaststelling van de bijdrage aan het onderhoud en de opvoeding van de kinderen.
Als er geen gezamenlijke kinderen of te verdelen goederen zijn, is het mogelijk niet om voorlopige maatregelen te vragen.
In dat geval zal op de oriënterende zitting het dossier meteen in overweging genomen worden waardoor de echtscheiding snel kan worden uitgesproken.
-
Bevoegde rechtbank om de echtscheiding uit te spreken
In Frankrijk is de rechter van gezinszaken bevoegd kennis te nemen van de verzoeken tot echtscheiding.
Het verzoek tot echtscheiding moet worden ingediend bij de rechtbank van de woning van het gezin.
Als beide ouders het ouderlijk gezag uitoefenen, moet het echtscheidingsverzoek worden ingediend bij de rechtbank van de gebruikelijke woonplaats van de minderjarige kinderen.
Als alleen één ouder het ouderlijk gezag uitoefent, moet het echtscheidingsverzoek worden ingediend bij de rechtbank van de woonplaats van die ouder.
In andere gevallen, is de bevoegde rechter die van de woonplaats van de echtgenoot die niet het initiatief genomen heeft voor het echtscheidingsverzoek.
In het geval van een gezamenlijk echtscheidingsverzoek, is de bevoegde rechter die van de woonplaats van een van de twee echtgenoten.
II. ECHTSCHEIDING IN ONDERLING OVERLEG
Bij een echtscheiding in onderlinge overeenstemming, hoeven de echtgenoten niet naar de rechtbank.
Als zij het eens zijn over het principe van de echtscheiding en de gevolgen (ten op zicht van de kinderen en de gemeenschappelijke goederen), kan een echtscheidingsovereenkomst worden opgemaakt door de advocaten van de echtgenoten die vervolgens door hen wordt ondertekend.
Elke echtgenoot moet door zijn eigen advocaat vertegenwoordigd zijn.
De advocaat stuurt naar de echtgenoot die hij bijstaat, middels een aangetekend schrijven, een concept van de overeenkomst.
Op straffe van vernietiging, kan dit concept pas getekend worden door de echtgenoten na verloop van een reflectietermijn van 15 dagen na ontvangst van het concept.
Als de overeenkomst eenmaal getekend is, wordt deze ter registratie naar de notaris gestuurd.
De indiening bij de notaris maakt de echtscheidingsovereenkomst afdwingbaar.
Opgelet, als één van de echtgenoten een buitenlandse nationaliteit heeft, raden wij vooralsnog af te kiezen voor een dergelijke echtscheiding.
Immers onder het huidige recht, wordt een echtscheiding middels een onderhandse akte zoals in het Franse recht voorzien is, niet erkend in bepaalde landen (met name Nederland)
Dit probleem zal niet meer aan de orde zijn als de nieuwe Europese verordening Brussels II op 1 augustus 2022 van kracht wordt.
Tot dat moment, als de echtgenoten het eens zijn over de echtscheiding en de gevolgen ervan, heeft het de voorkeur te kiezen voor een overeengekomen echtscheiding.
De nieuwe procedure die vanaf 1 januari 2021 van kracht is, maakt het mogelijk om snel een echtscheiding te verkrijgen, waarbij de onzekerheid van de erkenning in het buitenland van de echtscheiding vermeden wordt.
Het advocatenkantoor van mr. Goffin van Aken is beschikbaar om u te adviseren over het soort echtscheiding dat het beste bij uw persoonlijke situatie past.